Dane statystyczne z ostatnich lat pokazują, że dyskusje o problemach z innowacyjnością i próby znalezienia nowych dróg rozwoju, choć wydają się już nudne i mało twórcze, są niestety nadal bardzo aktualne. A zatem musimy rozmawiać o innowacyjności i szukać nowych rozwiązań - mówi w wywiadzie dla wnp.pl Bożena Lublińska-Kasprzak, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
- W latach 2010-2012 w większości krajów członkowskich UE spadała liczba innowacyjnych firm (oprócz Wielkiej Brytanii, Malty, Łotwy i Bułgarii). Polska nie osiągnęła w tym rankingu najgorszych wyników. Ale jednak z roku na rok ze statystyk wynika spadek innowacyjnych liczby firm. W 2010 r. było ich 28 proc. a w 2012 r. już 23 proc.
Przypadek Polski jest naprawdę zastanawiający, ponieważ dokładanie w tym samym czasie polskie firmy zwiększyły nakłady na działalność innowacyjną o 28 proc., wydają niewiele mniej niż wynosi średnia unijna. Wyprzedzamy Wielką Brytanię, Chorwację, Hiszpanię i można podawać wiele krajów, poniżej ponieważ plasujemy się na 12 pozycji pod tym względem. Podobna sytuacja dotyczy wydatków na działalność badawczo-rozwojową. W 2010 r. polska firma prowadząca działalność B+R wydawała na ten cel 322 tys. euro, w 2012 r - 710 tys. euro!
De facto oznacza to, że rynek innowatorów nam się kurczy, a ci co zostają, wydają na innowacje coraz więcej i to na bardzo przyzwoitym poziomie. Jest to sytuacja unikalna, gdy porównamy się z innymi krajami. Pewien udział ma w tym wsparcie publiczne udzielone jeszcze w ramach perspektywy 2007-2013. Nasze analizy pokazały, że instrumenty na innowacje przyciągały przede wszystkim firmy, które już prowadziły działalność innowacyjną, a więc pieniądz publiczny w dużym stopniu pomógł zintensyfikować i rozwinąć innowacyjność podmiotów, które na wejściu miały dobry potencjał.
A co z pozostałymi firmami, które tego potencjału nie mają albo nie widzą?
- Podtrzymywanie finansowania poszczególnych etapów działalności innowacyjnej firm jest ważne, ale chyba daleko niewystarczające, by rozszerzyć grono innowatorów. Mamy w Polsce ewidentny problem z dyfuzją innowacji, choć statystyka nie obejmuje tego, co dzieje się mikrofirmach. Oczywiście jest tam mnóstwo jednoosobowych inicjatyw i tymczasowych działalności, ale tam też rodzą się innowacyjne start-upy, których udział w dyfuzji innowacji z racji branż, w których powstają, aspiracji wzrostu, a nawet charakterystyki demograficznej właściciela (osoby do 30 roku życia) jest nie do przeceniania.
W tej chwili na różnych forach i krajowych i międzynarodowych mówi się o wspieraniu innowacyjności w ujęciu holistycznym, przez rozwijanie całego ekosystemu innowacji, a nie jego poszczególnych części. Coraz więcej poświęca się też uwagi innowacjom z punktu widzenia potrzeb społecznych, rzeczywiście potrzebnych i realizowanych przy współpracy wielu partnerów.
Jak PARP chce wspierać innowacyjne projekty?
- W najbliższych latach jednym z celów PARP będzie właśnie wspieranie innowacyjnej przedsiębiorczości poprzez łączenie i animowanie współpracy różnych środowisk oraz bardzo bliską komunikację z przedsiębiorcami o aspiracjach wzrostowych i takich, którzy chcą przełamać bariery rozwoju, które napotykają. Wierzę, że dzięki temu uda nam się wpłynąć na zwiększenie liczby firm, które zaczną myśleć o funkcjonowaniu w ramach ciągłego procesu innowacyjnego, zaczną inwestować w rozwiązania i w ludzi, którzy będzie chcieli pchnąć te firmy do przodu.
Potrzebne są odpowiednie instrumenty wsparcia. Przedsiębiorcy od lat sygnalizują, że sami nie są w stanie sfinansować projektów…
- I dlatego PARP będzie się starała wyposażyć ich w odpowiednią wiedzę i narzędzia do diagnozy i rozwoju. Kończymy już prace nad poszczególnymi instrumentami wsparcia dla przedsiębiorców w nowej perspektywie oraz przygotowujemy projekt horyzontalny na rzecz rozwoju ekosystemu innowacji w Polsce pod nazwą inno_LAB - laboratorium testów i pilotaży nowych instrumentów wsparcia, a także centrum animacji i współpracy na rzecz innowacyjnych przedsiębiorstw.
Liczę, że ten projekt - podchodzący kompleksowo do problematyki innowacyjności - przysłuży się lepszemu rozumieniu uwarunkowań innowacyjności, będzie identyfikował nowe szanse rozwojowe i wspierał na co dzień pomysły polskich innowatorów, przy współpracy ze wszystkimi środowiskami zainteresowanymi stworzeniem przyjaznego otoczenia społecznego, gospodarczego i regulacyjnego dla polskich firm.
Dyskusja na temat innowacyjności odbędzie się podczas 21 kwietnia br. podczas VII Europejskiego Kongresu Gospodarczego. Jej uczestnicy zastanowią się, co decyduje o sukcesie w dziedzinie innowacyjności oraz jak otoczenie regulacyjne sprzyjające innowacjom. W debacie na ten temat weźmie udział m.in. Bożena Lublińska-Kasprzak, prezes PARP.