Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Specjalista spoza zakładu pracy, któremu pracodawca zatrudniający do 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp (w przypadku braku kompetentnych pracowników), powinien spełniać co najmniej wymagania kwalifikacyjne określone dla specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy w § 4 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704, z późn. zm.). Osoba taka powinna zatem posiadać wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp. Jako staż pracy w służbie bhp może być uznane zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, w charakterze pracownika służby bhp. Do stażu w służbie bhp nie może być zatem zaliczony okres wykonywania zadań służby bhp na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz wykonywania zadań służby bhp przez pracownika zatrudnionego przy innej pracy. Takim specjalistą spoza zakładu pracy może być również osoba, która była zatrudniona na stanowisku inspektora pracy w Państwowej Inspekcji Pracy przez okres co najmniej 5 lat. Specjalista spoza zakładu pracy wykonujący zadania służby bhp powinien ponadto posiadać ukończone aktualne szkolenie okresowe wymagane dla pracowników służby bhp.
Czy osoba mająca ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ale nieposiadająca stażu pracy w służbie bhp, może prowadzić szkolenia w zakresie bhp, oceniać ryzyko zawodowe, sporządzać dokumentację dotyczącą wypadków przy pracy i wykonywać inne zadania służby bhp dla pracodawców?
Samodzielne wykonywanie zadań służby bhp przez specjalistów spoza zakładu pracy wymaga doświadczenia w realizacji tych zadań. Dlatego przepisy ww. rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy wymagają od takich osób, poza odpowiednim wykształceniem, co najmniej rocznego stażu pracy w służbie bhp. Staż ten może być uzyskany w wyniku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, nawet w niepełnym wymiarze czasu pracy, u pracodawcy który utworzy służbę bhp.
Natomiast przeprowadzanie szkolenia okresowego w zakresie bhp nie należy do zadań służby bhp. Szkolenia takie mogą prowadzić osoby spełniające wymagania dla wykładowców, określone w § 5 pkt 3 rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860, z późn. zm.). Osoba prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bhp (lub inną działalność w zakresie bhp) na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej może do prowadzenia tej działalności dodatkowo zatrudniać inne osoby spełniające wymagania kwalifikacyjne, o których mowa wyżej.
Czy pracodawca zatrudniający powyżej 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjaliście spoza zakładu pracy?
Zgodnie z art. 23711 § 1 Kodeksu pracy pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Pracodawca zatrudniający do 100 pracowników - w przypadku braku kompetentnych pracowników (art. 23711 § 2 Kodeksu pracy) - ma możliwość powierzenia wykonywania zadań tej służby specjalistom spoza zakładu pracy. Zarówno pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, jak i ww. specjalista z zewnątrz powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp.
Możliwość powierzenia wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy (podobnie jak pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy) dotyczy więc wyłącznie pracodawcy zatrudniającego do 100 pracowników. Paragraf drugi artykułu 23711 Kodeksu pracy nie powinien być bowiem rozpatrywany w oderwaniu od paragrafu pierwszego tego artykułu, który nakłada na pracodawców zatrudniających powyżej 100 pracowników obowiązek tworzenia służby bhp, tj. zatrudniania pracowników tej służby na podstawie umowy o pracę.
Należy podkreślić, że powyższe regulacje są zgodne z prawem Wspólnot Europejskich. W myśl art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu zwiększania bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy (tzw. dyrektywy ramowej) - do prowadzenia działań mających na celu zapewnienie odpowiedniego stopnia ochrony i zapobiegania zagrożeniom podczas pracy w zakładzie pracy (przedsiębiorstwie) pracodawca powinien wyznaczyć przede wszystkim jednego lub więcej pracowników, a dopiero w przypadku braku wykwalifikowanych pracowników - pozyskać kompetentne osoby lub podmioty z zewnątrz (art. 7 ust. 3 dyrektywy).
Czy pracownik służby bhp może prowadzić szkolenia okresowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy?
Przeprowadzanie szkolenia okresowego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy nie należy do obowiązków służby bhp. W myśl przepisów § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia Rady Ministrów, służba bhp nie może być obciążana innymi zadaniami niż wymienione w ust. 1 tego paragrafu. Służba ta jest zobowiązana jedynie do współpracy z właściwymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Za zapewnienie właściwej realizacji programu szkolenia okresowego w dziedzinie bhp, w tym za zapewnienie odpowiednich dla określonej grupy uczestników i tematyki szkolenia wykładowców, odpowiedzialność ponosi organizator szkolenia (pracodawca lub jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bhp). Nie ma przeszkód, aby organizator szkolenia zlecił prowadzenie wykładów podczas szkolenia okresowego pracownikowi służby bhp, jeśli spełnia on wymagania dla wykładowcy określone w § 5, pkt 3 rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860, z późn. zm.), tzn. posiada zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia. Prowadzenie szkolenia przez pracownika służby bhp może odbywać się na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z organizatorem szkolenia.
Czy w każdym przypadku osoba, która ukończy studia o nazwie kierunku lub specjalności dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, uzyska kwalifikacje wymagane rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy?
W przypadku wątpliwości, czy kierunek lub specjalność ukończonych studiów spełnia wymagania wymienionego rozporządzenia, decydujące znaczenie ma zawartość programu kształcenia; nie zawsze nazwa kierunku lub specjalności jest równoznaczna ze spełnieniem tych wymagań. Program kształcenia powinien przygotować absolwenta przede wszystkim do wykonywania 22 zadań służby bhp, określonych w § 2 ust. 1 omawianego rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Spełnienie tych wymagań powinna zatem poświadczyć uczelnia kształcąca na kierunku lub w specjalności z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Kiedy pracodawca może wykonywać zadania służby bhp?
W myśl § 1 art. 23711 § 1 Kodeksu pracy - pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
- zatrudnia do 10 pracowników albo
- zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, tj. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu z tytułu wypadków z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673, z póżn. zm.) i rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz.U. nr 200, poz. 1692, z późn. zm.).
Czy w przypadku firmy złożonej z oddziałów znajdujących się w odległych od siebie miejscowościach instruktaż ogólny w zakresie bhp nowo zatrudnionych osób może być przeprowadzony przez pracownika służby bhp przez telefon lub skype?
Podstawowe wymagania jakie powinno spełniać szkolenie w zakresie bhp są określone w § 3 rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Instruktaż ogólny w zakresie bhp powinien być przeprowadzany na podstawie szczegółowego programu opracowanego przez organizatora szkolenia (pracodawcę) w oparciu o ramowy program określony w części I załącznika nr 1 do ww. rozporządzenia. Rozporządzenie nie określa sposobu przeprowadzania instruktażu. Należy jednak zwrócić uwagę, iż zgodnie z treścią programu ramowego - celem instruktażu ogólnego jest zaznajomienie pracownika w szczególności z:
- podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminach pracy,
- przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy,
- zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.
Wątpliwości może budzić szczególnie możliwość zaznajomienia przez telefon lub skype nowo zatrudnianych osób, z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.
Wiktor Leszczyński
Artykuł ukazał się w numerze 7-8/2014 miesięcznika "Przyjaciel przy Pracy".
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Służba bhp i jej zadania